در هر سیستم برق خورشیدی جدا از شبکه از دو قطعه بسیار مهم استفاده می‌شود. یکی شارژکنترلر که وظیفه آن کنترل فرایند شارژ باتری است که بین پنل خورشیدی و باتری قرار می‌گیرد و دیگری اینورتر است که ولتاژ باتری را به ولتاژی مشابه برق شهر تبدیل می‌نماید. این دو قطعه بسیار کاربردی بوده و هر نیروگاه برق خورشیدی جدا از شبکه شامل این دو قطعه می‌شود. از ترکیب این دو قطعه یعنی شارژکنترلر و اینورتر، قطعه جدید به نام اینورتر/شارژر Inverter\Charger به وجود می‌آید به که صورت ساده شده در بازار ایران به سانورتر مشهور است.
هر سانورتر شامل یک شارژکنترلر و یک اینورتر است و بسته به نوع و برند امکانات دیگری نیز به آن اضافه می‌شود. به طور کلی سانورتر‌ها دارای قابلیت‌های بیشتر به نسبت اینورتر و شارژکنترلر جدا از هم هستند. یکی از امکانات کاربردی که در بسیاری از سانورتر‌ها موجود است، شارژر کمکی یا شارژر برق شهر است که می‌توان با اتصال موتور برق یا برق شهر به ورودی سانورتر، باتری‌ها را شارژ نمود.
در ادامه قصد داریم به معرفی هر یک از اجرای سانورتر به صورت جداگانه بپردازیم پس با ما همراه باشید.
شارژکنترلر خورشیدی
همانطور که گفته شد، هر سانورتر دارای یک شارژکنترلر PWM یا MPPT است که بیشتر سانورتر‌های جدید از شارژکنترلر MPPT بهره می‌برند. وظیفه شارژکنترلر، کنترل فرایند شارژ باتری و همچنین تطبیق ولتاژ پنل با ولتاژ باتری است. به طور معمول به واسطه پنل قرار گرفته بر روی سانورتر می‌توان برخی مشخصات شارژکنترلر داخلی سانورتر را تنظیم نمود. سانورتر‌ها به طور معمول باتری‌هایی با ولتاژ 12 ولت، 24 ولت و 48 ولت از نوع سیلد اسید، ژل و لیتیوم را پشتیبانی می‌کنند.
اینورتر
دومین قطعه مهم در هر سانورتر، اینورتر است. اینورتر وظیفه تبدیل برق ذخیره شده در باتری را به برق مشابه برق شهر را دارد. ولتاژ باتری‌ها به طور معمول 12، 24 یا 48 ولت است و مقدار آن نسبت به زمان همیشه ثابت است. برق شهر دارای ولتاژ 220 ولت و مقدار متناوب است. اینورتر علاوه بر تبدیل مقدار ولتاژ، فرم ولتاژ رو نیز تغییر می‌دهد. اینورتر‌ها دارای دو نوع شبه سینوسی و تمام سینوسی هستند که نوع دوم یعنی تمام سینوسی بسیار شبیه برق شهر و از لحاظ کیفیت از برق شهر نیز بهتر است. در بیشتر سانورتر‌ها از اینورتر تمام سینوسی استفاده شده است.
شارژر برق شهر
یکی دیگر از قطعات کاربردی در سانورتر، شارژر برق شهر است. این قطعه در کنار شارژکنترلر، وظیفه شارژ باتری‌ها توسط برق شهر را بر عهده دارد. بیشتر نیروگاه‌های برق خورشیدی در نقاطی دور از دسترس برق شهر نصب و راه اندازی می‌شوند و در نتیجه به ورودی این شارژر به طور معمول موتور برق یا دیزل ژنراتور وصل می‌شود. این قابلیت به ما کمک می‌کند تا در روز‌‌هایی که هوا به شدت ابری است و پنل خورشیدی توانایی شارژ کامل باتری را ندارد، از موتور برق به عنوان منبع کمکی استفاده شود.
سایر امکانات سانورتر‌ها
همانطور که گفته شد، سانورتر‌ها دارای امکانات بسیاری هستند که متناسب با هر برند و مدل این امکانات متفاوت است. از مهم‌ترین امکانات قرار گرفته بر روی یک سانورتر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
پنل تنظیمات، نمایشگر LCD و ماژول ارتباطی
همانطور که گفته شد یک سانورتر از چند ماژول داخلی مانند شارژکنترلر و اینورتر تشکیل شده است و به منظور تنظیم دقیق این تجهیزات به طور معمول از پنل تنظیمات و نمایشگر استفاده می‌شود. همچنین برخی سانورتر‌ها را می‌توان به صورت مستقیم یا به واسطه ماژول وای فای به کامپیوتر وصل نمود تا تنظیمات دقیق‌تری روی آن انجام دهیم.
قابلیت موازی کردن خروجی
برخی سانورتر‌ها دارای قابلیت موازی کردن خروجی هستند که با این کار توان خروجی افزایش می‌یابد. برای مثال اگر دو سانورتر 5 کاوا را با یکدیگر موازی کنیم، خروجی معادل 10 کاوا می‌شود. بسیاری از سانورتر‌ها به واسطه کیت خارجی با یکدیگر موازی می‌شوند اما برخی از سانورتر‌ها دارای کیت داخلی موازی سازی هستند.
تنظیم اولویت کاری خروجی
به دلیل وجود دو شارژر خورشیدی و برق شهر در بسیاری از سانورتر‌ها، تنظیم اولیت از اهمیت بالایی برخوردار است. به کمک قابلیت تنظیم اولویت می‌توانیم، اولیت شارژ باتری‌ها و خروجی بر حسب منبع ورودی را تنظیم نماییم. به طور مثال ممکن است ترجیح دهیم فقط از پنل خورشیدی برای شارژ باتری استفاده کنیم و فقط در صورت در دسترس نبودن پنل خورشیدی از برق شهر یا موتور برق برای شارژ باتری‌ها استفاده شود. همچنین در برخی پروژه‌ها، برق خورشیدی به عنوان پشیبان در نظر گرفته شده است و اولویت طوری تنظیم می‌شود که به صورت پیش فرض، خروجی به برق شهر وصل باشد و در صورت قطعی برق، از باتری‌ها استفاده شود که این کار مشابه کار منبع برق اضطراری یا همان یو پی اس است.
خروجی برق سه فاز
تمام سانورتر‌ها دارای خروجی تکفاز هستند اما در برخی مدل‌ها امکان کلاستر کردن سانورتر‌ها برای دریافت برق سه فاز وجود دارد. به این صورت که سه سانورتر در کنار یکدیگر و با تنظیمات مشخص قرار می‌گیرند تا بتوانیم خروجی سه فاز دریافت نماییم.
قابلیت کار بدون باتری
یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های مورد نیاز در سیستم برق خورشیدی اسنفاده مستقیم از انرژی پنل خورشیدی است. بسیاری از سانورتر‌ها برای کار نیازمند باتری هستند که باتری‌ها هزینه سیستم را به صورت چشمگیر افزایش می‌دهند. سانورتر‌هایی که دارای قابلیت کار بدون باتری هستند، امکان تبدیل مستقیم انرژی پنل خورشیدی به برق شهر را دارا هستند. این کار فقط در ساعات روز انجام می‌شود که نور خورشید در دسترس هستند.
ویدیو معرفی سانورتر
در این ویدیو که توسط کمپانی ای پی اور آماده شده است، به صورت خلاصه به معرفی سانورتر پرداخته است. کمپانی ای پی اور یکی از قدیمی‌ترین تولید کننده‌های تجهیزات برق خورشیدی است که سال‌هاست محصولات آن در ایران مورد استفاده قرار گرفته است.
در این نوشته تلاش کردیم شما را با قطعه کاربردی سانورتر بیشتر آشنا کنیم اما قطعا بدون نقص نیست و در صورت وجود هرگونه سوال در مورد سانورتر و عملکردش لطفا زیر همین نوشته و در قسمت نظرات، سوال یا نظر خود را درج نمایید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سیستم‌های برق خورشیدی می‌توانید مطالب درج شده در بخش مقالات تابش الکتریک را مطالعه نمایید.